مهرگان علم

کتاب‌های علمی

تشکل‌های مردم‌‍‌نهاد

دوره‌های شانزدهم و هفدهم
سال‌های 1400و 1401

یک عمر تلاش در عرصه محیط زیست

مهرگان ادب

رمان​​​​​​​

​مجموعه داستان کوتاه

دوره‌های بیست‌ویکم و بیست‌ودوم
سال‌های 1400 و 1401

یک عمر تلاش در عرصه نوشتن

ادبیات زبان مادری

بیانیه هیأت داوران جایزه مهرگان علم (علم برای همه) حوزه محیط زیست
دوره‌های هجدهم و نوزدهم - سال‌های 1400 و 1401

​​​​​​​- بخش بهترین کتاب‌های علمی-زیست‌محیطی -

هیأت داوران جایزه مهرگان علم از میان 172 عنوان کتاب چاپ اول سال‌های 1400 و 1401، پس از چند مرحله داوری هفت کتاب را شایسته ورود به فهرست نهایی جایزه مهرگان علم در دوره‌های هجدهم و نوزدهم جایزه مهرگان علم دانسته است. 

هیأت داوران جایزه مهرگان علم سطح کیفی و تنوع موضوعی آثار منتشرشده در این دوره را به نسبت دوره قبل مطلوب‌تر ارزیابی می‌کند، اما رواج انتشار کتاب‌های شبه‌علم از سوی برخی از ناشران را که صرفاً از ظرفیت هوش مصنوعی برای تولید محتوا یا ترجمه و حتی ویرایش کتاب‌ها استفاده می‌کنند بسیار نگران‌کننده می‌داند. البته قابلیت‌های هوش مصنوعی چنانچه در دست متخصصان و اهل فن برای دانش‌افزایی قرار گیرد بسیار مفید و کاربردی است.

هیأت داوران از ناشران دانشگاهی و دولتی که با صرف هزینه زیاد به انتشار کتاب‌های علمی-زیست‌محیطی مبادرت می‌کنند انتظار دارد تا موضوع مهم ویرایش علمی کتاب‌ها را همواره امری جدی تلقی کنند؛ همچنین زمینه دسترسی به کتاب‌های منتشرشده را برای عموم علاقه‌مندان فراهم سازند. در هر دوره جایزه مهرگان علم مواردی پیش می‌آید که دبیرخانه برای تهیه حتی یک نسخه از یک کتاب علمی-زیست‌محیطی ناگزیر به مکاتبات و پیگیری‌های متعدد می‌شود. طبعاً تهیه این گونه کتاب‌ها برای افراد عادی به مراتب دشوارتر است.

هیأت داوران دلایل و جزییات انتخاب آثار برگزیده را در اختیار دبیرخانه جایزه مهرگان قرارداده که در فرصت مناسب در سایت و کانال دبیرخانه جایزه مهرگان منتشر شود. 

برگزیدگان جایزه مهرگان علم در بخش کتاب‌های علمی-زیست‌محیطی

کتاب علمی برگزیده
خزندگان ایران (با محوریت گونه‌های نسبتاً فراوان بومزاد، تهدیدشونده و شاخص)
نوشته هادی فهیمی، به کوشش ناهید احمدی؛ انتشارات فنی ایران
با اکثریت آرا شایسته دریافت تندیس مهرگان علم، لوح سپاس و جایزه مهرگان

نخستین کتاب علمی تحسین شده 
چرا به علم اعتماد کنیم
نوشته نیومی اورسکیز؛ مترجم: میثم محمدامینی؛ انتشارات فرهنگ نشر نو (با همکاری آسیم)
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تحسین هیأت داوران جایزه مهرگان علم

دومین کتاب علمی تحسین شده 
سرآغازها
نوشته لوئیس دارتنل؛ مترجمان:سحر یوسفی،مانی پارسا؛ فرهنگ نشر نو (با همکاری آسیم)
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تحسین هیأت داوران جایزه مهرگان علم.

اولین کتاب علمی تقدیرشده 
شب گرگی
نوشته اسماعیل عباسی؛ انتشارات بهجت
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان علم

دومین کتاب علمی تقدیرشده 
در جست‌وجوی آن، روزنوشت‌های صعود به قله اورست 
نوشته ایمان آذیش؛ نشر دانیار
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان علم.

کتاب‌های شایسته دریافت نشان مهرگان علم:
سواد رسانه‌ای و محیط زیست
نوشته غلامعلی ابراهیمی سوته، پویا صالحی ساعی؛ انتشارات اندیشه کامیاب ایرانیان
آب آب آب و دیگر هیچ
​​​​​​​نوشته محمد حسین صائمیان؛ انتشارات امید سخن


هيأت داوران جایزه مهرگان علم
ششم آبان‌ماه 1404

هوشنگ ضیایی | عبدالحسین وهاب‌زاده | محمد درویش

زهرا قلیچی‌پور | بهرام معلمی | نصرت‌اله صفاییان | مریم شهبازی

بیانیه هیأت داوران جایزه مهرگان ادب 
دوره‌های بیست‌وسوم و بیست‌چهارم - سال‌های 1400 و 1401

- بخش رمان و داستان بلند -

در دوره‌های بیست‌وسوم و بیست‌چهارم جایزه مهرگان ادب در مجموع تعداد 1849 عنوان کتاب چاپ اول شامل 1022 رمان و 827 مجموعه داستان کوتاه به دبیرخانه جایزه مهرگان رسید. هیأت داوران 1022 رمان رسیده را خوانده، ارزیابی و داوری کرده است. 

نتایج آرای داوران نیز تا کنون در سه فهرست بلند (21 اثر)، فهرست ماقبل نهایی (14 اثر) و فهرست نهایی (7 اثر) در ماه‌های گذشته انتشار یافته و در نهایت برگزیدگان مرحله نهایی جایزه مهرگان ادب مشخص شدند.

هیأت داوران دلایل و جزییات انتخاب آثار برگزیده را در اختیار دبیرخانه جایزه مهرگان قرارداده که در فرصت مناسب در سایت و کانال دبیرخانه جایزه مهرگان منتشر شود. 

برگزیدگان جایزه مهرگان ادب در بخش رمان و داستان بلند

رمان برگزیده
متال باز
نوشته علی مسعودی‌نیا؛ نشر مرکز 
با اکثریت آرای هیأت داوران، شایسته دریافت تندیس مهرگان ادب، لوح سپاس، و جایزه مهرگان  

نخستین رمان تحسین شده 
کمین بود
نوشته فرشته مولوی؛ نشر آزادان (تورنتو)
با اکثریت آرای هیأت داوران، شایسته دریافت لوح تحسین هیأت داوران جایزه مهرگان ادب 

دومین رمان تحسین شده 
خیرگی
نوشته علیرضا سیف‌الدینی؛ نشر نیماژ 
با اکثریت آرای هیأت داوران، شایسته دریافت لوح تحسین هیأت داوران جایزه مهرگان ادب 

اولین رمان تقدیرشده 
گورستان شیشه‌ای
نوشته سرور کسمائی؛ نشر نوگام (لندن)
با اکثریت آرای هیأت داوران، شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان ادب

دومین رمان تقدیرشده 
پیرزن جوانی که خواهر من بود
نوشته صمد طاهری؛ نشر نیماژ 
با اکثریت آرای هیأت داوران شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان ادب 

رمان‌های شایسته دریافت نشان مهرگان ادب:
شبح اپراتور، یک پیشیگویی
نوشته هادی کی‌کاووسی؛ نشر مهری (لندن)
معنای برج بابل؛ نوشته امیر خداوردی؛ نشر ثالث


هيأت داوران جایزه مهرگان ادب
ششم آبان‌ماه 1404

هلن اولیائی‌نیا | حسین آتش‌پرور| قباد آذرآئین| ابوتراب خسروی

محمد کشاورز | علیرضا آبیز | سیاوش گلشیری

بیانیه هیأت داوران جایزه مهرگان علم (علم برای همه) حوزه محیط زیست
دوره‌های هجدهم و نوزدهم - سال‌های 1400 و 1401

- بخش تشکل‌های مردم‌نهاد (NGO)ها -

هیأت داوران جایزه مهرگان علم قدردانی و احترام خود را نسبت به همه تشکل‌های مردم‌نهاد کوچک و بزرگی که در سراسر ایران در شرایط دشوار و بحرانی این سال‌ها با فداکاری و تلاش مضاعف به حفظ و حراست از طبیعت و حیات وحش ایران اهتمام می‌ورزند، اعلام می‌کند.

عملکرد 112 تشکل مردم‌نهاد در این دوره جایزه مهرگان علم از سوی دبیرخانه و داوران جایزه مهرگان به دقت ارزیابی شده و بنا به ضرورت بازدیدهای میدانی از منطقه فعالیت تشکل‌ها حتی در دوردست‌ترین مناطق ایران انجام شده است با این  هدف که عملکرد مؤثری از چشم داوران پنهان نماند.

14 تشکل مردم‌نهاد که فعالیت آن‌ها در زمینۀ جذب و آموزش جوامع محلی، ترویج آموزه‌های زیست‌محیطی، کمک به حفظ و توسعۀ زیست بوم‌های پایدار، جلب توجه عمومی به طبیعت و حیات وحش منطقه، حفاظت از جنگل‌ها و منابع آب و خاک، ارایه مقالات زیست‌محیطی و عضویت در مجامع و سازمان‌های داخلی و بین‌المللیِ محیط زیست بود در ارزیابی داوران انتخاب شدند. 

عملکرد همۀ این تشکل‌ها در گسترده پهناور ایران، اثرگذار، شایان توجه و ارزنده بود، اما هیأت داوران بر حسب وظیفه خود باید از میان آن‌ها 7 تشکل و در نهایت تشکل برگزیده، تحسین‌شده‌ها و تقدیرشدگان را انتخاب می‌کرد. موکداً یادآور می‌شویم که انتخاب این هفت تشکل از میان تشکل‌های ارزیابی‌شده به معنای نادیده انگاشتن زحمات بی‌دریغ، صادقانه و خستگی‌ناپذیر دیگر تشکل‌ها نیست.

برگزیدگان جایزه مهرگان علم در بخش تشکل‌های مردم‌نهاد

تشکل برگزیده
مؤسسه محیط‌زیستی سرزمین ایده‌آل ما؛ از گیلان، رشت
به اتفاق آرا شایسته دریافت تندیس مهرگان علم، لوح سپاس، و جایزه مهرگان
نماینده اعضا:  پیمان بازدیدی

نخستین تشکل تحسین‌شده 
مؤسسه موج و مرجان هامون چابهار؛ از سیستان و بلوچستان، چابهار
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تحسین هیأت داوران جایزه مهرگان علم
نمایندگان اعضا: معصومه وجدانیان، فریبرز سینایی

دومین تشکل تحسین‌شده 
انجمن محیط‌زیستی میراث پریشان کازرون؛ از فارس، کازرون
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تحسین هیأت داوران جایزه مهرگان علم
نماینده اعضا:  محمدجواد سیاح‌پور

اولین تشکل تقدیرشده 
مؤسسه یام یاشیل میاندوآب؛ از آذربایجان غربی، میاندوآب
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان علم
نمایندگان اعضا: فرشید وکیلی، بابک نژادبهمن

دومین تشکل تقدیرشده 
انجمن زیست‌محیطی ژیوای پاوه؛ از کردستان، پاوه
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان علم
نماینده اعضا: معین فتحی

تشکل‌های شایسته دریافت نشان ویژه مهرگان علم
انجمن محیط‌زیستی ژینبانان سروشت بوکان؛ از آذربایجان غربی، بوکان
نماینده اعضا: محمد محمدنژاد
انجمن زیست‌محیطی سبزاندیشان تبریز؛ از آذربایجان شرقی، تبریز
نمایندگان اعضا: مهناز اسلامی، نسرین حیدری‌نژاد


هيأت داوران جایزه مهرگان علم
ششم آبان‌ماه 1404

هوشنگ ضیایی | عبدالحسین وهاب‌زاده | محمد درویش

زهرا قلیچی‌پور | بهرام معلمی | نصرت‌اله صفاییان | مریم شهبازی

بیانیه هیأت داوران جایزه مهرگان ادب
دوره‌های بیست‌وسوم و بیست‌چهارم - سال‌های 1400 و 1401

- بخش مجموعه داستان کوتاه -

در دوره‌های بیست‌وسوم و بیست‌چهارم جایزه مهرگان ادب در مجموع تعداد 1849 عنوان کتاب چاپ اول شامل 1022 رمان و 827 مجموعه داستان کوتاه به دبیرخانه جایزه مهرگان رسید. هیأت داوران 827 داستان کوتاه رسیده را خوانده، ارزیابی و داوری کرده است. 

نتایج آرای داوران نیز تا کنون در سه فهرست بلند (21 اثر)، فهرست ماقبل نهایی (14 اثر) و فهرست نهایی (7 اثر) در ماه‌های گذشته انتشار یافته و در نهایت برگزیدگان مرحله نهایی جایزه مهرگان ادب مشخص شدند.

هیأت داوران دلایل و جزییات انتخاب آثار برگزیده را در اختیار دبیرخانه جایزه مهرگان قرارداده که در فرصت مناسب در سایت و کانال دبیرخانه جایزه مهرگان منتشر شود.

برگزیدگان جایزه مهرگان ادب در بخش مجموعه داستان کوتاه

مجموعه داستان کوتاه برگزیده
ما همه در عصر شکار به سر می‌بریم
نوشته فرهاد حیدری گوران؛ نشر نوگام (لندن)
با اکثریت آرای هیأت داوران،شایسته دریافت تندیس مهرگان ادب، لوح سپاس و جایزه مهرگان  

نخستین مجموعه داستان کوتاه تحسین شده 
حرف اول اسمش نون بود
نوشته حافظ خیاوی؛ نشر نیماژ 
با اکثریت آرای هیأت داوران، شایسته دریافت لوح تحسین هیأت داوران جایزه مهرگان ادب 

دومین مجموعه داستان کوتاه تحسین شده 
املاک رابینسون
نوشته حامد حبیبی؛ نشر هیلا 
با اکثریت آرای هیأت داوران،شایسته دریافت لوح تحسین هیأت داوران جایزه مهرگان ادب 

اولین مجموعه داستان کوتاه تقدیرشده 
ما چهار نفر بودیم
نوشته امیررضا بیگدلی؛ نشر ترنگ
با اکثریت آرای هیأت داوران،شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان ادب

دومین مجموعه داستان کوتاه تقدیرشده 
خوکچه‌ی بادنما
نوشته احمد آرام؛ نشر نیماژ 
با اکثریت آرای هیأت داوران، شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان ادب 

مجموعه داستان‌های کوتاه شایسته دریافت نشان مهرگان ادب:
مادام دوژاپل وافِل بلژیکی دوست داشت
نوشته شیما سورن؛ نشر آفتابکاران 
غزل سیب
نوشته منیرالدین بیروتی؛ نشر نیماژ 


هيأت داوران جایزه مهرگان ادب
ششم آبان‌ماه 1404

هلن اولیائی‌نیا | حسین آتش‌پرور | قباد آذرآئین | ابوتراب خسروی

محمد کشاورز | علیرضا آبیز | سیاوش گلشیری

بیانیه هیأت داوران جایزه مهرگان علم (علم برای همه) حوزه محیط زیست
دوره‌های هجدهم و نوزدهم - سال‌های 1400 و 1401

- بخش یک عمر تلاش در عرصه محیط زیست -

دوره‌های هجدهم و نوزدهم جایزه مهرگان علم در حالی برگزار می‌شود که ایران در یکی از دشوارترین شرایط بوم‌شناختی خود قرار گرفته است. کم‌آبی و خشک‌سالی، فرونشست زمین، خیزش گردوغبار و ریزگرد، آلودگی‌های آب و هوا و خاک، خشک شدن تالاب‌های مهم کشور، آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع و از دست رفتن تنوع زیستی با شتاب غیرمعمول تنها چند قلم از سیاهه بلند ابربحران‌هایی است که این روزها سرزمین دیرپایمان را در برگرفته است. ظهور و بروز این ابر بحران‌ها بیش از آن که نتیجه تأثیر عوامل طبیعی باشد، حاصل راهبردهای نادرست و آسیب‌رسان مدیریتی است که سال‌هاست در تعیین شیوه‌های هم‌کنشی با منابع طبیعی در کشور، توسعه ناپایدار زودبازده و مخرب را بر بهره‌وری خردمندانه و پایدار از این منابع ترجیح داده است. افزون بر این، در شرایط کنونی، وضعیت نابسامان اقتصادی حاکم برکشور سبب افزایش اقبال به رویکردهای ویرانگری که منافع کوتاه مدت را تأمین می‌کنند شده و آینده‌فروشی سرزمینی را شدت بخشیده است. 

هیأت داوران جایزه مهرگان علم بی آنکه قصد فروکاستن از اهمیت و بزرگی این ابربحران‌ها و چالش‌ها را داشته باشد به حل و رفع آنها امید دارد و ناامید شدن از تلاش برای رفع چالش‌ها و بحران‌های محیط زیستی و بی‌عملی در این زمینه را سرآغاز واقعی فروپاشی زیستی این سرزمین می‌داند و باور دارد که برای تداوم ژینایی و تاب‌آوری سرزمین ایران باید رویه‌های جاری ساکنان و حاکمان آن در ارتباط با طبیعت دگرگون شود و تمام  تصمیم‌سازی‌ها و برنامه‌ریزی‌ها بر اساس دانش و آگاهی همه جانبه از پیامدهای بوم شناختی و اجتماعی- اقتصادی آن‌ها انجام پذیرد. بدون تردید، یکی از عوامل حایز اهمیتی که منجر به این سطح از آسیب به محیط زیست شده است؛ ناآگاهی از فراگیری و شدت تأثیر این آسیب‌هاست و بر همین اساس کسب آگاهی و دانش کافی در حوزه محیط زیست ضروری است. بلاتردید بخش حاکمیتی به دلیل گستردگی دامنه اثر اقدامات و برخورداری از قدرت اجرایی، بیش از شهروندان عادی به ارتقای سطح آگاهی‌های محیط زیستی نیاز دارد. 

محیط زیست ایران حافظان بی‌ادعایی دارد که در دشوارترین شرایط طبیعت از جان و زندگی خود برای نگهداشت آن مایه گذشته‌اند، بی آن که کمتر کسی نامی از آن‌ها بشنود. در سال 1404 شوربختانه سه تن از محیط‌بانان عزیز کشور، یاسر مصدق، هدایت‌الله دیده‌بان و محمود شهمرادی، بهای حفاظت از طبیعت ایران را با جان ارزشمند خود پرداختند، همچنان که ایران چهار تن از کنشگران محیط‌زیستی ارجمند خود: کاووس مرادی،حمید مرادی؛ خبات امینی و چیاکو یوسفی را در راه خاموش کردن آتشی که بر جان مراتع و جنگل‌های زاگرس افتاده بود از دست داد. همچنین در طول این دوره دو تن از بزرگترین استادان و شخصیت‌های محیط زیست ایران، زنده‌یادان دکتر سید آهنگ کوثر و دکتر علی یخشکی، از میان ما رفتند. هر دو تن برگزیده جایزه مهرگان علم برای ”یک عمر تلاش در عرصه محیط زیست“ بودند. یاد و نام این شخصیت‌ها، محیط‌بانان و حافظان طبیعت ایران را گرامی و عزیز می‌داریم. 

هر گامی برای افزایش و ارتقای آگاهی در مورد شیوه‌های درست هم‌کنشی با محیط زیست ارزشمند و سزاوار ارج نهادن است. از این رو یکی از معیارهای اساسی جایزه مهرگان علم در بخش یک عمر تلاش گزینش شخصیت‌ها و کنشگرانی است که آثار و خدمات آنان در تغییر نگرش جامعه نسبت به محیط زیست مؤثر بوده و منجر به رواج شیوه‌های خردمندانه زیستن شده است. 
در دوره‌های هجدهم و نوزدهم جایزه مهرگان علم ”پنج شخصیت“ به عنوان نامزدهای دریافت جایزه مهرگان علم برای ”یک عمر تلاش در عرصه محیط زیست“ شناخته شدند. 

هیأت داوران این موفقیت را به یکایک برگزیدگان جایزه مهرگان علم در بخش یک عمر تلاش در عرصه محیط زیست صمیمانه تبریک می‌گوید و برای ایشان آرزوی تندرستی و موفقیت بیشتر دارد.

برگزیدگان جایزه مهرگان یک عمر تلاش در عرصه محیط زیست

بیانیه هیأت داوران جایزه مهرگان ادب
دوره‌های بیست‌وسوم و بیست‌وچهارم - سال‌های 1400 و 1401

- بخش یک عمر تلاش در عرصه نوشتن -

هیأت داوران جایزه مهرگان ادب به پاس یک عمر تلاش مستمر ادبی آقای محمود دولت‌آبادی نویسنده بزرگ ایران را به اتفاق آرا برای مجموعه آثار، شایسته دریافت جایزه مهرگان ادب در بخش”یک عمر تلاش در عرصه نوشتن“ دانسته و تندیس، لوح سپاس و جایزه مهرگان ادب را به ایشان اهدا می‌کند. 

جایگاه ادبی و اجتماعی محمود دولت‌آبادی آن چنان است که بنیاد جایزه مهرگان و هیأت داوران مهرگان ادب به این گزینش خود افتخار می‌کنند.

رمان کلیدر شاخص‌ترین اثر این نویسنده، طولانی‌ترین رمان زبان فارسی و یکی از طولانی‌ترین رمان‌های جهان است.  برخی مضامین اصلی رمان مثل طغیان و شوریدن بر ستم و یاغی‌گری و عشق اگر چه مضامین جهانی هستند، در این رمان کاملاً رنگ و بوی بومی و اقلیمی و ایرانی دارند. دولت‌آبادی شخصیت‌هایی ماندگار آفریده است که از سویی بازتاب قشرهای مختلف اجتماعی هستند و از سوی دیگر به حافظه جمعی ایرانیان وارد شده‌اند. بهره بردن از زبان شاعرانه و تغزلی در وصف روابط عاطفی از خصوصیات آثار وی است.

دولت‌آبادی از واژگان کهن فارسی و واژگان بومی رایج در زیست‌بوم رمان‌هایش یعنی روستاهای خراسان به شکلی هوشمندانه در آفریدن زبانی ویژه‌ی خویش بهره برده و واژگان زیادی به گنجینه‌ی مکتوب ادبی ما افزوده‌است.

آثار محمود دولت‌آبادی علاوه بر ارزش ادبی از نظر جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی نیز حائز اهمیت هستند. دولت‌آبادی در آثارش شیوه زندگی روستایی و روابط حاکم بر معیشت دامداری و کشاورزی را در دوره‌های مشخصی از تاریخ ایران ثبت کرده و تصویری روشن و همراه با جزییات بی‌شمار از روزگاری سپری‌شده به ما هدیه کرده‌است. او اقلیم‌های گوناگون و پهنه‌های وسیع طبیعت از دشت و کوه و کشتزار و مزرعه را توصیف کرده و انواع حرفه‌ها و روابط شغلی و شخصی و اجتماعی را همراه با آداب و رسوم و گویش‌ها و اصطلاحات و عبارات و کنایات و ضرب‌المثل‌ها ضبط کرده‌است. مجموعه عظیم نوشته‌های دولت‌آبادی توشه کافی برای انواع پژوهش‌ در زمینه‌های مختلف علوم انسانی فراهم می‌کند.


هيأت داوران جایزه مهرگان ادب
ششم آبان‌ماه 1404

هلن اولیائی‌نیا | حسین آتش‌پرور | قباد آذرآئین | ابوتراب خسروی

محمد کشاورز | علیرضا آبیز | سیاوش گلشیری

بیانیه هیأت داوران جایزه مهرگان ادب زبان مادری
دوره‌های چهارم و پنجم - سال‌های 1400 و 1401

در بیست‌وسومین و بیست‌وچهارمین دوره جایزه مهرگان علاوه بر تعداد 1527 رمان و مجموعه داستان چاپ اول به زبان فارسی تعداد 22 عنوان کتاب در حوزه فرهنگ و ادبیات زبان مادری قرار می‌گرفت و در دوره‌های چهارم  و پنجم جایزه مهرگان ادب زبان مادری بررسی شد. 
این آثار بدواً به زبان مادری نویسنده (زبان‌های غیرفارسی حوزه جغرافیا و فرهنگ ایران) منتشر شده و سپس به زبان فارسی برگردانده شده بودند. 

هیأت داوران این آثار را خوانده و داوری کرده‌ و از میان آن‌ها تنها یک رمان را شایسته دریافت جایزه مهرگان ادب زبان مادری دانستند. در بخش مجموعه داستان کوتاه جایزه مهرگان ادب زبان مادری برگزیده‌ای نداشت.

طبق آیین‌نامه این بخش از جوایز مهرگان، جایزه هم به نویسنده اثر به زبان مادری داده می‌شود و هم به مترجمی که آن را به زبان فارسی برگردانده است.
در این دوره جایزه مهرگان ادب زبان مادری برای قدردانی از ناشرانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند به یکی از ناشران که تلاش بیشتری داشته لوح تقدیر جایزه مهرگان ادب زبان مادری اهدا می‌شود.

برگزیدگان جا​​​​​​​یزه مهرگان ادب زبان مادری

رمان برگزیده: 
اشک‌های یک زن
نوشته فوزیه بشارت؛ به زبان کردی
با ترجمه مستوره درخشی؛ نشر افراز، 
با اکثریت آرای هیأت داوران شایسته دریافت تندیس مهرگان ادب زبان مادری، لوح سپاس و جایزه مهرگان 

مترجم برگزیده: 
مستوره درخشی
مترجم رمان اشک‌های یک زن از زبان کردی
شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان ادب زبان مادری

ناشر برگزیده: 
انتشارات افراز به مدیریت اعظم کیان افراز
شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان ادب زبان مادری

هیأت داوران دلایل و جزییات انتخاب رمان برگزیده را در اختیار دبیرخانه جایزه مهرگان قرارداده که در فرصت مناسب در سایت و کانال دبیرخانه جایزه مهرگان منتشر می‌شود.


هيأت داوران جایزه مهرگان ادب
ششم آبان‌ماه 1404


هلن اولیائی‌نیا | حسین آتش‌پرور | قباد آذرآئین | ابوتراب خسروی

محمد کشاورز | علیرضا آبیز | سیاوش گلشیری

کتاب‌های علمی

تشکل‌های مردم‌‍‌نهاد

مهرگان علم

دوره‌های شانزدهم و هفدهم
سال‌های 1398 و 1399

یک عمر تلاش در عرصه محیط زیست

رمان​​​​​​​

مهرگان ادب

دوره‌های بیست‌ویکم و بیست‌ودوم
سال‌های 1398 و 1399

​مجموعه داستان کوتاه

ادبیات زبان مادری

بیانیه هیأت داوران جایزه مهرگان علم (علم برای همه) حوزه محیط زیست
دوره‌های شانزدهم و هفدهم - سال‌های 1398 و 1399
- بخش بهترین کتاب‌های علمی-زیست‌محیطی -

 
هیأت داوران جایزه مهرگان علم ارتقای سطح کیفی و تنوع موضوعی آثار منتشرشده در دوره‌های شانزدهم و هفدهم جایزه مهرگان علم و همچنین توجه ناشران به مقوله مهم ویرایش علمی کتاب‌ها را مطلوب ارزیابی می‌کند و امیدوار است روند مشارکت ناشران بخش خصوصی ایران در انتشار آثار علمی و زیست‌محیطی هر سال بیش از قبل باشد و زمینه توزیع سراسری آثار علمی و دسترس‌پذیر کردن این آثار فراهم شود.
هیأت داوران همچنین از ناشران دانشگاهی و دولتی که با صرف هزینه زیاد نسبت به انتشار کتاب‌های علمی مبادرت می‌کنند تقاضا می‌کند تا موضوع مهم ویرایش کتاب‌ها را امری جدی تلقی کرده زمینه دسترسی به کتاب‌ها را برای علاقه‌مندان ممکن سازند. در هر دوره جایزه مهرگان مواقعی پیش می‌آید که دبیرخانه جایزه برای تهیه نسخه‌ای از یک کتاب علمی-زیست‌محیطی ناگزیر به مکاتبات و پیگیری‌های متعدد می‌شود. طبعا تهیه این کتاب‌ها برای افراد عادی به مراتب دشوارتر است.
 
داوران جایزه مهرگان علم از میان 165 عنوان کتاب چاپ اول سال‌های 1398 و 1399، پس از چند مرحله داوری هفت کتاب را شایسته ورود به فهرست نهایی جایزه مهرگان علم دانسته است
 
هیأت داوران جایزه مهرگان علم کتاب‌های برگزیده این دوره را به شرح زیر اعلام می‌کند:
 
کتاب علمی برگزیده
دوزیستان ایران: راهنمای جامع زیست‌شناسی، بوم‌شناسی و حفاظت،
نوشته دکتر هانیه غفاری و باربد صفائی مهرو، انتشارات دانشگاه کردستان،
با اکثریت آرا شایسته دریافت تندیس مهرگان علم، لوح سپاس، و جایزه مهرگان .
 
نخستین کتاب علمی تحسین شده
اطلس مهره‌داران تالاب کویری میقان،
نوشته محمود کُلنگری و ماندانا حضرتی، نشر هم‌میهن،
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تحسین هیأت داوران جایزه مهرگان علم.
 
دومین کتاب علمی تحسین شده
راهنمای میدانی پروانه‌های ایران،
نوشته علیرضا نادری، انتشارات ایران‌شناسی،
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تحسین هیأت داوران جایزه مهرگان علم.
 
اولین کتاب علمی تقدیرشده
کتاب سه جلدی پارک‌های ملی و سایر مناطق حفاظت‌شده،
نوشته زنده‌یاد استاد فرهیخته هنریک مجنونیان؛ دانشکده محیط زیست با همکاری نشر معارف،
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان علم.
 
دومین کتاب علمی تقدیرشده
مهاجرت پرندگان - پرندگان مهاجر ایران،  
نوشته ایمان ابراهیمی، انتشارات نقش مانا (اصفهان)،
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان علم.
 
کتاب‌های شایسته دریافت نشان مهرگان علم:
سیل نفرین نیست، بخشش است در جامه‌ای ناشناخته،
نوشته سید آهنگ کوثر و گردآورندگان دیگر، انتشارات نوید شیراز؛
یاد جنگل دور: فرضیه ساوانا و انتخاب زیستگاه در انسان، نوشته گوردون اوراینز و ترجمه کاوه فیض‌اللهی، فرهنگ نشر نو با همکاری نشر آسیم.
 
هیأت داوران دلایل انتخاب آثار برگزیده را در اختیار دبیرخانه جایزه مهرگان قرارداده که در فرصت مقتضی در سایت و کانال دبیرخانه جایزه مهرگان منتشر شود.

هيأت داوران جایزه مهرگان علم
یازدهم آبانماه 1402

​​​​​​​هوشنگ ضیایی
عبدالحسین وهاب‌زاده
محمد درویش
زهرا قلیچی‌پور
بهرام معلمی
محمدرضا داهی
مژگان جمشیدی

بیانیه هیأت داوران جایزه مهرگان ادب 
دوره‌های بیست‌ویکم و بیست‌ودوم - سال‌های 1398 و 1399
- بخش رمان و داستان بلند -

​​​​​​​
در دوره‌های بیست‌ویکم و بیست‌ودوم جایزه مهرگان ادب در مجموع تعداد 1527 عنوان کتاب چاپ اول شامل 817 رمان و 712 مجموعه داستان کوتاه به دبیرخانه جایزه مهرگان رسید. هیأت داوران 712 رمان رسیده را خوانده، ارزیابی و داوری کرده است. نتایج آرای داوران نیز تا کنون در سه فهرست بلند (21 اثر)، فهرست ماقبل نهایی (14 اثر) و فهرست نهایی (7 اثر) منتشر شده و در نهایت اسامی برگزیدگان به ترتیب اولویت انتخاب آثار در این بیانیه اعلام خواهد شد.

هیأت داوران بر این اعتقاد است که چند دهه اصرار مداوم و بدون منطق برای سانسور کتاب‌ها همراه با محدودیت‌های دسترسی به اینترنت و فضای مجازی نویسندگان را بیش از پیش دچار مشکل کرده است. روش‌های نادرست و برخوردهای ناروا، دلسردی نویسندگان و بی‌اعتمادی خوانندگان را در پی داشته است. در این میان وجود بحران‌های اقتصادی که ناشران و خریداران کتاب نیز از آن ایمن نبوده‌اند، منجر به کاهش چشمگیر تیراژ کتاب‌ها شده است.
هیأت داوران جایزه مهرگان ادب از وزارت ارشاد انتظار دارد با تجدید نظر جدی و تحول اساسی در مقررات و شیوه‌های اجراییِ فعلی که منجر به شرایط فوق شده است، زمینه لازم برای رفع موانع نشر و رونق بازار کتاب را فراهم آورد.

هیأت داوران، برگزیدگان جایزه مهرگان ادب، بخش رمان و داستان بلند را به این شرح اعلام می‌کند:

رمان فارسی برگزیده
اپرای خاموشی صدا در تالار رودکی نوشته جمشید ملک‌پور؛ نشر افراز 
با اکثریت آرا شایسته دریافت تندیس مهرگان ادب، لوح سپاس، و جایزه مهرگان  

نخستین رمان تحسین شده 
رمان بلیت برگشت نوشته نسیم وهابی؛ نشر مرکز 
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تحسین هیأت داوران جایزه مهرگان ادب 

دومین رمان تحسین شده 
رمان بزها به جنگ نمی‎روند نوشته مهیار رشیدیان؛ نشر نیلوفر 
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تحسین هیأت داوران جایزه مهرگان ادب 

اولین رمان تقدیرشده 
رمان پردة آهنین نوشته علی شروقی؛ نشر ثالث 
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان ادب

دومین رمان تقدیرشده 
رمان غزال، آهوی باغ زعفرانیه نوشته شرویندخت ایازی ؛ نشر روشنگران و مطالعات زنان 
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان ادب 

رمان‌های شایسته دریافت نشان مهرگان ادب:
او نوشته زاهد بارخدا؛ نشر روزبهان 
طبرخون نوشته محسن فاتحی؛ نشر آماره

هیأت داوران دلایل انتخاب آثار برگزیده را در اختیار دبیرخانه جایزه مهرگان قرارداده که در فرصت مقتضی در سایت و کانال دبیرخانه جایزه مهرگان منتشر شود. 

هيأت داوران جایزه مهرگان ادب
یازدهم آبانماه 1402

جواد اسحاقیان
هلن اولیائی‌نیا
حسین آتش‌پرور
جواد پویان
سیاوش گلشیری
لیلا صادقی
​​​​​​​ابوالفضل حسینی

بیانیه هیأت داوران جایزه مهرگان علم (علم برای همه) حوزه محیط زیست
دوره‌های شانزدهم و هفدهم - سال‌های 1398 و 1399
- بخش تشکل‌های مردم‌نهاد (NGO)ها -

 
هیأت داوران جایزه مهرگان علم فعالیت کلیه تشکل‌های مردم‌نهاد عرصه محیط زیست را در سراسر کشور در طی دوره جایزه در نظر داشته و عملکرد 77 تشکل را که فعالیت بیشتری داشته‌اند و کارنامه فعالیت‌های خود را به دبیرخانه جایزه مهرگان ارسال کرده بودند به دقت مورد ارزیابی قرار داده است. علاوه بر آن، بنا به ضرورت بازدیدهای میدانی از محل فعالیت تشکل‌ها تا دوردست‌ترین مناطق ایران از سوی چند تن از داوران یا اعضای دبیرخانه مهرگان انجام شده است. با این هدف که عملکرد مؤثری از چشم داوران پنهان نماند.
در ارزیابی داوران 14 تشکل مردم‌نهاد که فعالیت آن‌ها در زمینۀ جذب و آموزش جوامع محلی، ترویج آموزه‌های زیست‌محیطی، کمک به حفظ و توسعۀ زیست بوم‌های پایدار، جلب توجه عمومی به طبیعت و حیات وحش منطقه، حفاظت از جنگل‌ها و منابع آب و خاک، ارایه مقالات زیست‌محیطی و عضویت در مجامع و سازمان‌های داخلی و بین‌المللیِ محیط زیست بود انتخاب شدند. 
عملکرد همۀ این تشکل‌ها که در مناطق مختلف ایران پراکنده بودند اثرگذار، ارزنده و شایسته توجه بود، اما هیأت داوران بر حسب وظیفه خود باید از میان آن‌ها 7 تشکل و در نهایت تشکل برگزیده، تحسین‌شده‌ها و تقدیرشدگان را انتخاب می‌کرد. بنابراین انتخاب این هفت تشکل از میان هفتاد و هفت تشکل ارزیابی‌شده به معنای نادیده انگاشتن زحمات بی‌دریغ، صادقانه و خستگی‌ناپذیر دیگر تشکل‌ها نیست.

هیأت داوران جایزه مهرگان علم، برگزیدگان دوره‌های شانزدهم و هفدهم، بخش تشکل‌های مردم‌نهاد را به این شرح اعلام می‌کند:

تشکل برگزیده
انجمن سبز چیا از مریوان کردستان، به مدیریت محمد ناجی کانی سانانی و نمایندگی کاوه کردستانی،
به اتفاق آرا شایسته دریافت تندیس مهرگان علم، لوح سپاس، و جایزه مهرگان؛

نخستین تشکل تحسین‌شده 
انجمن دوستداران محیط زیست و طبیعت کلمرز از کهنوج کرمان، به مدیریت عادل سالاری،
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تحسین هیأت داوران جایزه مهرگان علم؛

دومین تشکل تحسین‌شده 
بنیاد الگن (سفیران امید چاروسا) از دهدشتِ کهگیلویه و بویر احمد، به مدیریت سعید انصاریان،
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تحسین هیأت داوران جایزه مهرگان علم؛

اولین تشکل تقدیرشده 
کمپین مردمی حمایت از زاگرس مهربان از شهرکرد، چهارمحال بختیاری، به مدیریت یوسف فرهادی بابادی،
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان علم.

دومین تشکل تقدیرشده 
انجمن سرو سبز دالاهو از کرمانشاه، به مدیریت کسری حیدری،
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان علم.

تشکل‌های شایسته دریافت نشان مهرگان علم:
انجمن دوستداران دماوندکوه از آمل، مازندران،  به نمایندگی حمید جلالیان و مهدی مسچی
بلوط‌بانان پا به رکاب از سردشت، آذربایجان غربی به مدیریت رئوف آذری

هیأت داوران دلایل انتخاب تشکل‌های برگزیده را در اختیار دبیرخانه جایزه مهرگان قرارداده که در فرصت مقتضی در سایت و کانال دبیرخانه جایزه مهرگان منتشر شود.

هيأت داوران جایزه مهرگان علم
یازدهم آبانماه 1402

​​​​​​​هوشنگ ضیایی
عبدالحسین وهاب‌زاده
محمد درویش
زهرا قلیچی‌پور
بهرام معلمی
محمدرضا داهی
مژگان جمشیدی

بیانیه هیأت داوران جایزه مهرگان ادب
دوره‌های بیست‌ویکم و بیست‌ودوم - سال‌های 1398 و 1399
- بخش مجموعه داستان کوتاه -

 
در دوره‌های بیست‌ویکم و بیست‌ودوم جایزه مهرگان ادب در مجموع تعداد 1527 عنوان کتاب چاپ اول شامل 817 رمان و 712 مجموعه داستان کوتاه به دبیرخانه جایزه مهرگان رسید. هیأت داوران 712 داستان کوتاه رسیده را خوانده، ارزیابی و داوری کرده است. نتایج آرای داوران نیز تا کنون در سه فهرست بلند (21 اثر)، فهرست ماقبل نهایی (14 اثر) و فهرست نهایی (7 اثر) منتشر شده است.
 
هیأت داوران برگزیدگان جایزه مهرگان ادب، بخش داستان کوتاه را به این شرح اعلام می‌کند:
 
مجموعه داستان کوتاه برگزیده
چیدن یال اسب وحشی نوشته علی صالحی بافقی ؛ نشر مرکز
با اکثریت آرا شایسته دریافت تندیس مهرگان ادب، لوح سپاس، و جایزه مهرگان  
 
نخستین مجموعه داستان کوتاه تحسین شده
مجموعه داستان برف سرخ و داستان‌های دیگر نوشته طیبه گوهری ؛ نشر مرکز
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تحسین هیأت داوران جایزه مهرگان ادب
 
دومین مجموعه داستان کوتاه تحسین شده
مجموعه داستان چشم سگ نوشته عالیه عطایی ؛ نشر چشمه
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تحسین هیأت داوران جایزه مهرگان ادب
 
اولین مجموعه داستان کوتاه تقدیرشده
مجموعه داستان زمستان شغال نوشته فرهاد رفیعی ؛ نشر نیماژ
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان ادب
 
دومین مجموعه داستان کوتاه تقدیرشده
مجموعه داستان رنو 5 نوشته ارغوان پورعلی ؛ نشر بان
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان ادب
 
مجموعه داستان‌های کوتاه شایسته دریافت نشان مهرگان ادب:
حافظه‌ی پروانه‌ای نوشته بهناز علی‌پور گسکری ؛ نشر آگه
آختامار نوشته هما جاسمی ؛ نشر نگاه
 
هیأت داوران دلایل انتخاب آثار برگزیده را در اختیار دبیرخانه جایزه مهرگان قرارداده که در فرصت مقتضی در سایت و کانال دبیرخانه جایزه مهرگان منتشر شود.
 
 
هيأت داوران جایزه مهرگان ادب
یازدهم آبانماه 1402

جواد اسحاقیان
هلن اولیائی‌نیا
حسین آتش‌پرور
جواد پویان
سیاوش گلشیری
لیلا صادقی
​​​​​​​ابوالفضل حسینی​​​​​​​

بیانیه هیأت داوران جایزه مهرگان علم (علم برای همه) حوزه محیط زیست
دوره‌های شانزدهم و هفدهم - سال‌های 1398 و 1399
- بخش یک عمر تلاش در عرصه محیط زیست -

هیأت داوران جایزه مهرگان علم در تمامی سال‌های برگزاری این جایزه در بیانیه‌های خود به معضلات و مصایب محیط زیست ایران اشاره کرده است. ولی هر سال مشکلات بیشتر شده و دامنه فراگیری آن گسترش یافته است. اکنون بیم آن می‌رود که آثار مدیریت ناکارآمد در عرصه‌های مختلف محیط زیست به زندگی روزمره مردم نیز لطمه زده و حتی موجب ترک خانه و کاشانه و مهاجرت‌های ناگزیر شود. از رنج دیدن خشک شدن دریاچه‌ها و تالاب‌های زیبای ایران که در خاطرات مردم این سرزمین خوش نشسته بود تا اندوه دیدن آتش‌سوزی‌های پیاپی در جنگل‌ها و از بین رفتن منابع گیاهی و حیات وحش، از ریزگرد و هوای آلوده تا سیل و فرسایش خاک و کمبود آب، از فرونشست زمین تا برخوردهای غیرمنصفانه و نادرست با کنشگران محیط زیست، نکته‌ای را ناگفته نگذاشته‌ایم. اما گویا گوش شنوایی برای شنیدن صدای اعتراض دلسوزان محیط زیست ایران نیست.
یکی  از مهم‌ترین بخش‌های جایزه مهرگان علم نکوداشت شخصیت‌هایی است که یک عمر در عرصه محیط زیست ایران صادقانه خدمت کرده‌اند. در این دوره جایزه مهرگان علم ۱۴ شخصیت نامزد دریافت جایزه مهرگان علم برای ”یک عمر تلاش در عرصه محیط زیست“ بودند که هیأت داوران ضمن احترام به تلاش همه این بزرگان، پنج شخصیت را به عنوان نامزد نهایی دریافت این جایزه معرفی کرد.

هیأت داوران جایزه مهرگان علم از میان نامزدهای نهایی دریافت جایزه آقای بیژن فرهنگ دره‌شوری را به اتفاق آرا به عنوان شخصیت برگزیده دوره‌های شانزدهم و هفدهم جایزه مهرگان علم انتخاب کرده و شایسته دریافت تندیس مهرگان علم، لوح سپاس و جایزه مهرگان برای «یک عمر تلاش در عرصه محیط زیست» می‌داند.
نیم قرن تلاش راهگشا، اثرگذار و سازنده آقای بیژن فرهنگ دره‌شوری در جهت حفظ محیط زیست ایران، آموزش و ترویج شیوه‌های درست حفاظت از حیات وحش، پوشش گیاهی و منابع طبیعی و همچنین ثبت لحظات و زوایای پنهان طبیعت ایران به مدد عکاسی خلاقانه توسط ایشان قابل احترام و تقدیر بوده و این موفقیت را صمیمانه به ایشان تبریک می‌گوییم.
هیأت داوران نظر به اهمیت کار و تلاش ارزنده محیط‌بانان صدیق و سخت‌کوش ایران، آقای مهدی تیموری را نیز به اتفاق آرا به عنوان محیط‌بان برگزیده در این دوره جایزه انتخاب کرده و شایسته دریافت تندیس مهرگان علم، لوح سپاس و جایزه مهرگان برای «یک عمر تلاش در عرصه محیط زیست» می‌داند.
سال‌ها تلاش دلسوزانه، مؤثر و سازنده آقای مهدی تیموری در عرصه‌های مختلف محیط زیست ایران خصوصاً آن چه با عشق و پشتکار بی‌نظیر خود در پارک ملی گلستان (ذخیره‌گاه جهانی زیست‌کره) در تعامل و همراهی با جمع بزرگی از محیط‌بانان و مردم محلی انجام داده‌اند، قابل احترام و تقدیر است و این موفقیت را صمیمانه به ایشان تبریک می‌گوییم.
هیأت داوران همچنین به اتفاق آرا آقایان عبدالله اشتری، بهمن ایزدی و مظفر افشار را به عنوان شخصیت‌های تقدیرشده این دوره جایزه مهرگان علم انتخاب کرده و شایسته دریافت لوح تقدیر برای «یک عمر تلاش در عرصه محیط زیست» می‌داند.
تلاش دلسوزانه و مؤثر آقای عبدالله اشتری در ساماندهی برنامه‌ها و فعالیت‌های کوهنوردی، تدریس دانش کوهنوردی و علوم مرتبط با آن، حضور در کمیته بین‌المللی مشارکت برای کوه‌ها و بنیان‌گذاری انجمن دیرپای حفظ محیط کوهستان قابل احترام و تقدیر است.
فعالیت مؤثر آقای  بهمن ایزدی برای شناسایی و ثبت هنرمندانه طبیعت و حیات وحش مناطق کویری ایران از دریچه دوربین، نقش یگانه در ثبت ملی کویر لوت و ثبت در میراث جهانی به عنوان اولین اثر طبیعی ایران، بنیان‌گذاری «کانون سبز فارس» و «گنجه پشتیبان زیست بوم ایران» و مدیریت در طرح‌های توان‌افزایی جوامع محلی قابل احترام و تقدیر است. 
سال‌ها کنشگری مؤثر و کارآفرینی آقای مظفر افشار در حوزه محیط زیست، ترویج و آموزش فرهنگ کاشت و پرورش درختان و حفاظت از طبیعت جنگلی در صدها مدرسه، فعالیت خستگی‌ناپذیر برای احیای درختان بلوط در دامنه رشته کوه‌های زاگرس و ایده مبتکرانه مبنی بر کار در طبیعت به عنوان جایگزینی برای مجازات‌ زندانیان، قابل احترام و تقدیر است. 

این موفقیت را صمیمانه به برگزیدگان جایزه مهرگان علم در بخش یک عمر تلاش در عرصه محیط زیست تبریک می‌گوییم.

هيأت داوران جایزه مهرگان علم
یازدهم آبانماه ۱۴۰۲

هوشنگ ضیایی
عبدالحسین وهاب‌زاده
محمد درویش
زهرا قلیچی‌پور
بهرام معلمی
محمدرضا داهی
مژگان جمشیدی

بیانیه هیأت داوران جایزه مهرگان ادب زبان مادری
دوره‌های دوم و سوم - سال‌های 1398 و 1399

در دوره‌های بیست‌ویکم و بیست‌ودوم جایزه مهرگان ادب مقارن با دوره‌های دوم و سوم جایزه مهرگان ادب زبان مادری در مجموع تعداد 1527 رمان و مجموعه داستان چاپ اول به دبیرخانه جایزه مهرگان رسید. افزون بر این 25 کتاب از نویسندگان ایرانی در حوزه فرهنگ و ادبیات زبان مادری قرار می‌گرفت که در بدو امر نویسندگان ایرانی این کتاب‌ها این آثار را به زبان مادری خود (زبان‌های غیرفارسی حوزه جغرافیا و فرهنگ ایران) نوشته بودند. 
هیأت داوران این آثار را خوانده، داوری و ارزیابی کردند و چهار رمان و یک مجموعه داستان را شایسته راه یافتن به مرحله نهایی جایزه مهرگان ادب زبان مادری شناختند. 

برگزیدگان این دوره جایزه مهرگان ادب زبان مادری به شرح زیر اعلام می‌شود:

رمان‌های برگزیده جایزه مهرگان ادب زبان مادری

رمان برگزیده مهرگان ادب زبان مادری
چشمان کهربایی درخت مُر نوشته رقیه کبیری؛ به زبان ترکی آذربایجانی و ترجمه حمزه فراهتی؛ نشر نشانه، تهران
با اکثریت آرا شایسته دریافت تندیس مهرگان ادب، لوح سپاس، و جایزه مهرگان 

رمان تقدیرشده مهرگان ادب زبان مادری
رمان گنطره نوشته هادی هیالی؛ به زبان عربی و ترجمه خود نویسنده؛ نشر نونوشت، کرج
با اکثریت آرا شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان ادب

ویژگی‌های دو اثر برگزیده و تقدیر شده و دلایل انتخاب به شرح زیر است: 
”چشمان کهربایی درخت مُر“ به اعتبار ”ادبیّت“ رمانی خواندنی است. ساختار روایت، استوار است و آنچه باعث گسترش و پیوست میان عناصر تشکیل‌دهنده‌ی ساختار رمان می‌شود، مقوله‌هایی زبانشناختی مانند ”انسجام کلامی“، ”انسجام معنوی“ و ”همبافت“ است. 
مقوله‌هایی زبان‌شناختی مانند ”ثبت کلامی“ یعنی کاربرد زبان کبوتربازان و زبان ناهموار طبقات پایین‌تر جامعه در قهوه‌خانه، مسائل ”میان‌متنی“ و بهره‌جویی وسیع از زبان رؤیا، ”رخدادهای دلالت‌‎گر“ و ”پیش‌آگهی“ و ”تحقق و اجرا“ی آن‌ها و تلمیحات بسیار به اساطیر ایران و یونان بر ارزش درک اثر می‌افزاید و برای خواننده هم، امکان درنگ، باقی می‌گذارد. 

اما آنچه از ارزش‌های رمان ” گنطره“ یافته‌ایم، ظرفیت بسیار برای خوانش‌های گوناگون مانند ”چندصدایی“، ”خوانش فرهنگی“ و ”خوانش سیاسی“ است. ویژگی برجسته دیگر توجه به ”ادبیات اقلیت“ و فاجعه‌ی به حاشیه بردن اقوام و ملیت‌های زیر ستم و رشد ناموزون اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی است. موضع‌گیری غیرجانبدارانه‌ی نویسنده در طرح مسائل سیاسی و قومی، شایان توجه است.

رمان‌های شایسته دریافت نشان مهرگان ادب:
برای دوست داشتن دیر نیست نوشته صمد رحمانی خیاوی؛ به زبان ترکی‌آذربایجانی و ترجمه نسیم جعفرزاده؛ نشر ییلاق قلم، تبریز.
پرندگان در باد نوشته عطا نهایی؛ به زبان کردی و ترجمه رضا کریم مجاور؛ نشر به نگار، تهران.

مجموعه داستان‌های برگزیده جایزه مهرگان ادب زبان مادری

در این دوره جایزه مهرگان ادب زبان مادری در بخش مجموعه داستان، برگزیده‌ای انتخاب نشد و تنها یک مجموعه داستان نشان مهرگان ادب را دریافت می‌کند.

مجموعه داستان شایسته دریافت نشان مهرگان ادب:
با شهرزاد در شب‌های کردستان نوشته جمعی از نویسندگان کرد؛ به زبان کردی و ترجمه رضا کریم مجاور؛ انتشارات کوله‌پشتی، تهران 

هیأت داوران جایزه مهرگان ادب زبان مادری دلایل انتخاب آثار برگزیده را در اختیار دبیرخانه جایزه مهرگان قرارداده که در فرصت مقتضی در سایت و کانال دبیرخانه جایزه مهرگان منتشر می‌شود.

هيأت داوران جایزه مهرگان ادب
یازدهم آبانماه 1402

جواد اسحاقیان
هلن اولیائی‌نیا
حسین آتش‌پرور
جواد پویان
سیاوش گلشیری
لیلا صادقی
​​​​​​​ابوالفضل حسینی​​​​​​​