هیأت داوران جایزه مهرگان ادب با خواندن و ارزیابی 1024 رمان و داستان بلند منتشر شده در سال‌های 1396 و 1397 در ایران، برندگان نهایی جایزه مهرگان ادب در بخش رمان را برگزیده است.
هیأت داوران اعتقاد دارد در شرایطی که دسترسی مردم به اینترنت و فضای مجازی روز به روز بیشتر می‌شود، پافشاری بر سانسور کتاب‌ها، کاری بیهوده و بی‌ثمر است. بی‌گمان نتیجه استمرار این اقدام نادرست علاوه بر آن که به خلق آثار ادبیِ جدی لطمه زده است، موجب کاهش قابل توجه شمارگان کتاب‌ها، بی‌اعتمادی خوانندگان و سردرگمی نویسندگان و ناشران نیز شده است.
در بخش رمان و داستان بلند از میان هفت رمان راه یافته به مرحله نهایی هیأت داوران با اکثریت آرا رمان کتابِ خَم نوشته علیرضا سیف‌الدینی از نشر نیماژ را به دلیل انتخاب زاویه دید متفاوت و منحصر به فرد متشکل از راوی مخفی یا خطاکار، بازنمایی معناهای متعدد خمیدگی و بازنمایی هم‌زمان عنصر تقصیر و اعتراف، به کارگیری نثری هماهنگ با ضرب‌آهنگ حوادث بیرونی و احساس‌های درونی، شکستن مناسبات میان مراد و مرید، بهره‌گیری از ژانرهای مختلف ادبی و نمایشی با زیرساختی واحد، ایجاد مناسبت بینامتنی با برخی از آثار مهم جهان، تلفیقی خلاقانه میان محتوا و فرم با زوایای پنهان زندگی روزمره، تاریخ و ادبیات، به عنوان بهترین رمان فارسی انتخاب کرده و شایسته دریافت تندیس مهرگان ادب، جایزه نقدی و لوح تقدیر دانسته است.
هیأت داوران با اکثریت آرا رمان آتشِ زَندان نوشته ابراهیم دمشناس از نشر نیلوفر را به دلیل بهره‌گیری از بن‌مایه‌های بومی در هم‌پیوندی میان اسطوره، تاریخ و ادبیات، نقیضه‌سازی موفق در ترسیم سیمایی تازه از یک شخصیت حماسی در وضعیتی تاریخی و تراژیک، بومی‌سازی مقبول از کسان و محیط، خلاقیت در پیوند میان رفتار حماسی پهلوانان خراسانی در خوزستان، گفتمان متون و تعلیق‌های برجسته، به کارگیری شگردهای روایت به شکل خلاقانه و ارایه چشم‌اندازی وسیع در زمانی گسترش‌یافته میان گذشته اساطیری یک فرهنگ و زمان حال، به عنوان نخستین رمان تحسین شده هیأت داوران انتخاب و شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان ادب می‌داند.
هیأت داوران با اکثریت آرا رمان شکوفه‌های عناب نوشته رضا جولایی از نشر چشمه را به دلیل ارایه زبانی روان و آمیخته به تخیل در بازنمایی فضای استبدادزده دوران مشروطه، نمایش سرگشتگی انسان‌ها با عبور از دل تاریخی که مدام تکرار می‌شود، انتخاب زاویه دیدهای گوناگون و مناسب برای روایت تاریخ، خلق شخصیت‌هایی باورپذیر و نمایاندن استبداد مذکر با لحنی متفاوت، به عنوان دومین رمان تحسین شده هیأت داوران انتخاب و شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان ادب می‌داند. نویسنده تاریخ مشروطه و ادبیات سرزمین خود را به خوبی می‌شناسد و جستجوگر زوایای پنهان تاریخ است.
هیأت داوران هم‌چنین با اکثریت آرا رمان کوچ شامار نوشته فرهاد حیدری گوران از نشر آگاه/ بان را به دلیل ترسیم ریزنگارانه و رازورانه‌ی زلزله کرمانشاه و تأثیر آن بر ذهن و روان شخصیت کوچنده، برخورداری از روایتی چندلایه در زمان‌ها و مکان‌های استعاری و آیینی، بهره‌جویی از فرامتن و فضاهای تازه، هماهنگی کامل روایت با درون‌مایه و موضوع، نشان دادن تباهی هویت انسان‌ها در اثری اجتماعی و پرکشش، به عنوان اولین رمان تقدیرشده انتخاب و نیز رمان ط نوشته زاهد بارخدا از نشر افراز را به دلیل انتخاب هوشمندانه کلمات و تطابق صورت و معنا به منظور کشف جهانی دور از عادت، پیوند اثر با ریشه‌های زیست‌شناختی انسان و تفسیرپذیری بر اساس گفتمان ناشی از در خودماندگی (اوتیسم)، ایجاد فضایی بیناژانری به منظور تغییر شناخت مخاطب نسبت به امری در حاشیه، خلق اثری شعرگونه، متفاوت و نوآور با بهره‌گیری از صنایع بیانی، به عنوان دومین رمان تقدیرشده انتخاب و شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان ادب می‌داند.
هيأت داوران جایزه مهرگان ادب
دهم خردادماه 1399
جواد اسحاقیان
هلن اولیائی‌نیا
حسین آتش‌پرور
پروین سلاجقه
سیاوش گلشیری
لیلا صادقی
ابوالفضل حسینی
